श्रीरामचरितमानस अर्थात् तुलसी रामायण बालकाण्ड)
A PHP Error was encounteredSeverity: Notice Message: Undefined index: author_hindi Filename: views/read_books.php Line Number: 21 |
निःशुल्क ई-पुस्तकें >> श्रीरामचरितमानस अर्थात् तुलसी रामायण बालकाण्ड) |
|
गोस्वामी तुलसीदास कृत रामायण को रामचरितमानस के नाम से जाना जाता है। इस रामायण के पहले खण्ड - बालकाण्ड में भी मनोहारी कथा के साथ-साथ तत्त्व ज्ञान के फूल भगवान को अर्पित करते चलते हैं।
श्रीरामचरितमानस
प्रथम सोपान
(बालकाण्ड)
मंगलाचरण
मङ्गलानां च कर्तारौ वन्दे वाणीविनायकौ॥१॥
याभ्यां विना न पश्यन्ति सिद्धाः स्वान्तःस्थमीश्वरम्॥२॥
यमाश्रितो हि वक्रोऽपि चन्द्रः सर्वत्र वन्द्यते॥३॥
वन्दे विशुद्धविज्ञानौ कवीश्वरकपीश्वरौ॥४॥
सर्वश्रेयस्करी सीतां नतोऽहं रामवल्लभाम्॥५॥
यत्सत्त्वादमृषैव भाति सकलं रज्जौ यथाहेर्धमः।
यत्पादप्लवमेकमेव हि भवाम्भोधेस्तितीर्षावतां
वन्देऽहं तमशेषकारणपरं रामाख्यमीशं हरिम्॥६॥
रामायणे निगदितं क्वचिदन्यतोऽपि।
स्वान्तःसुखाय तुलसी रघुनाथगाथा
भाषानिबन्धमतिमञ्जुलमातनोति ॥७॥
अनेक पुराण, वेद और [तन्त्र] शास्त्र से सम्मत तथा जो रामायण में वर्णित है और कुछ अन्यत्र से भी उपलब्ध श्रीरघुनाथजी की कथा को तुलसीदास अपने अन्तःकरण के सुख के लिये अत्यन्त मनोहर भाषा रचना में विस्तृत करता है॥७॥
- मंगलाचरण
- गुरु-वन्दना
- ब्राह्मण-संत-वन्दना
- खल-वन्दना
- संत-असंत-वन्दना
- रामरूप से जीवमात्र की वन्दना
- तुलसीदासजी की दीनता और रामभक्तिमयी कविता की महिमा
- कवि-वन्दना
- वाल्मीकि, वेद, ब्रह्मा, देवता, शिव, पार्वती आदि की वन्दना
- श्रीसीताराम-धाम-परिकर-वन्दना
- श्रीनाम-वन्दना और नाम-महिमा
- श्रीरामगुण और श्रीरामचरित की महिमा
- मानस निर्माण की तिथि
- मानस का रूप और माहात्म्य
- याज्ञवल्क्य-भरद्वाज-संवाद तथा प्रयाग-माहात्म्य
- सती का भ्रम, श्रीरामजी का ऐश्वर्य और सती का खेद
- शिवजी द्वारा सती का त्याग, शिवजी की समाधि
- सती का दक्ष-यज्ञ में जाना
- पति के अपमान से दुःखी होकर सती का योगाग्नि से जल जाना, दक्ष-यज्ञ-विध्वंस
- पार्वती का जन्म और तपस्या
- श्रीरामजी का शिवजी से विवाह के लिए अनुरोध
- सप्तर्षियों की परीक्षा में पार्वतीजी का महत्व
- कामदेव का देवकार्य के लिए जाना और भस्म होना
- रति को वरदान
- देवताओं का शिवजी से ब्याह के लिए प्रार्थना करना, सप्तर्षियों का पार्वती के पास जाना
- शिवजी की विचित्र बारात और विवाह की तैयारी
- शिवजी का विवाह
- शिव-पार्वती संवाद
- अवतार के हेतु
- नारद का अभिमान और माया का प्रभाव
- विश्वमोहिनी का स्वयंवर, शिवगणों को तथा भगवान को शाप और नारद का मोह-भंग
- मनु-शतरूपा-तप एवं वरदान
- प्रतापभानु की कथा
- रावणादि का जन्म, तपस्या और उनका ऐश्वर्य तथा अत्याचार
- पृथ्वी और देवतादि की करुण पुकार
- भगवान का वरदान
- राजा दशरथ का पुत्रेष्टि यज्ञ, रानियों का गर्भवती होना
- श्री भगवान का प्राकट्य और बाललीला का आनन्द
- विश्वामित्र का राजा दशरथ से राम-लक्ष्मण को माँगना
- विश्वामित्र-यज्ञ की रक्षा
- अहल्या-उद्धार
- श्रीराम-लक्ष्मण सहित विश्वामित्र का जनकपुर में प्रवेश
- श्रीराम-लक्ष्मण को देखकर जनकजी की मुग्धता
- श्रीराम-लक्ष्मण का जनकपुर निरीक्षण
- पुष्पवाटिका-निरीक्षण, सीताजी का प्रथम दर्शन, श्रीसीतारामजी का परस्पर दर्शन
- श्रीसीताजी का पार्वती-पूजन एवं वरदान प्राप्ति तथा राम-लक्ष्मण-संवाद
- श्रीराम-लक्ष्मण सहित विश्वामित्र का यज्ञशाला में प्रवेश
- श्रीसीताजी का यज्ञशाला में प्रवेश
- बन्दीजनों द्वारा जनक की प्रतिज्ञा की घोषणा
- राजाओं से धनुष न उठना, जनक की निराशाजनक वाणी
- श्रीलक्ष्मणजी का क्रोध
- धनुषभंग
- जयमाल पहनाना
- श्रीराम-लक्ष्मण और परशुराम-संवाद
- दशरथजी के पास जनकजी का दूत भेजना, अयोध्या से बारात का प्रस्थान
- बारात का जनकपुर में आना और स्वागतादि
- श्रीसीता-राम-विवाह
- बारात का अयोध्या लौटना और अयोध्या में आनन्द
- श्रीरामचरित सुनने-गाने की महिमा
To give your reviews on this book, Please Login